دفتر موقوفات و امور حقوقی وقف
حجت الاسلام والمسلمین گنابادی نژاد، رئیس سازمان فرهنگی آستان قدس رضوی، در نشست علمی وقف و حوزه های علمیه در حاشیه نمایشگاه دستاوردهای تحولی حوزه علمیه خراسان با اشاره به مرحوم میرزا ابوصالح رضوی، واقف خیراندیش مدرسه علمیه عالی نواب گفت: ایشان از واقفین خوش نام و نیک اندیشی بوده که این مدرسه را به عنوان مرکزی برای تربیت اندیشوران نافذ و خدوم برای اسلام و تشیع پایه گذاری کرده است.
وی با اشاره به اهمیت جایگاه وقف از دیدگاه امام(ره) و مقام معظم رهبری تصریح کرد: وقف در ظاهر امر اقتصادی بوده اما یقینا دارای آثار و هویت اجتماعی، فرهنگی است که در ایران اسلامی دارای آثار مذهبی نیز بوده و بر هر وقفی اراده معنوی وجود دارد آنطور که ابن خلدون در بیانی می گوید: درک پیشرفت های زمینیان درگرو آشنایی با وقف است.
رئیس سازمان فرهنگی آستان قدس رضوی با بیان این که ساختاری که بناست درگرو تاکید بر آن به افق تمدنی رسید، پرداختن به موضوع وقف به عنوان اصل تمدن ساز است، خاطر نشان کرد: احیای وقف می تواند مسیراحیای تمدن اسلامی را تسهیل و تسریع نماید و قطعا با ساختار بروکراسی اداری و دیوان سالاری نمی توان احیای تمدن نوین اسلامی را داشت.
حجت الاسلام والمسلمین گنابادی نژاد با بیان این که پیش از انقلاب اسلامی چندین اتفاق در حوزه وقف افتاد و طبق اولویت ها به قانون اصلاحات اراضی رسید تا زمین ها را یکپارچه و افراد واقف را مدیریت کنند، اظهار کرد: برای قانون اصلاحات اراضی، از سوی حکومت پهلوی قانونی تصویب شد که برخی از اراضی از وقف خارج شده و به ملک شخصی افراد درآید که در این زمینه امام راحل(ره) روشنگری های بسیاری در این زمینه داشتند اما پهلوی اصل وقف را به تاراج گذاشت.
وی با بیان این که عمده موقوفات توسط علما و روحانیت ثبت شده است، خاطر نشان کرد: در عمده وقف نامه ها، واقف مدیریت وقف را به دست علما و روحانیون و حوزه های علمیه سپرده است که این سبب شد مردم روز به روز اعتمادشان بیش تر شده و آمار موقوفات افزایش یافته و با این سرمایه خدمات دینی روز به روز گسترش پیدا می کرد.
رئیس سازمان فرهنگی آستان قدس رضوی با بیان این که با رفتار پهلوی موقوفات به جای خدمت دین، در خدمت دربار قرار گرفته بود، بیان کرد: پهلوی سازمان اوقاف را که سازمان اولیه، ذاتی و دینی بود، تبدیل به سازمان درباری کرد و روسای سازمان اوقاف از اصلی ترین عوامل دربار بودند که بهائیت نیز بیش ترین نفوذ را در سازمان اوقاف قبل از انقلاب داشتند.
حجت الاسلام والمسلمین گنابادی نژاد با بیان این که با نفوذ بهائیت، تا به امروز سرمایه گذاری و گسترش اوقاف بهائیت در جهان صورت گرفته، خاطر نشان کرد: ضمن پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن سال ۵۷، در روزهای نخستین اردیبهشت ماه سال ۵۸ بر اساس مصوبه شورای انقلاب و با اهتمام ویژه حضرت امام(ره)، قانون اصلاحات اراضی باطل شد.
وی با بیان این که دفاع امام(ره) از وقف و خدمت ایشان به حوزه اوقاف اهتمام و دقت نظری کم نظیر است، بیان کرد: حمایت مقام معظم رهبری نیز همچون حضرت امام(ره) از وقف حمایت ممتاز و ویژه ای است.
رئیس سازمان فرهنگی آستان قدس رضوی با بیان این که ۷۰ درصد زمین های مشهد در زمره وقف است، عنوان کرد: این به برکت مضجع علی بن موسی الرضا(ع) است و حوزه علمیه خراسان نیز به عنوان دومین حوزه تاریخ تشیع، موقوفاتی دارد که موقوفات حوزه علمیه خراسان در تاریخ حوزه های علمیه تا به امروز رتبه نخست را داشته است.
وی با بیان این که غیر از موقوفات حوزه علمیه، موسسات خیریه در این کلانشهر مذهبی به لحاظ رتبه و تاثیرگذاری در کشور رتبه نخست را دارند، خاطر نشان کرد: مزیتی که در مشهد سبب توسعه ارکان وقفی آن شده نقش موثر علما و روحانیون است و علمای مشهد در بسیاری از فعالیت های اجتماعی به ویژه صندوق های قرض الحسنه نقش داشته اند.
حجت الاسلام والمسلمین گنابادی نژاد با بیان این که حجم آمار بالای موقوفات حکایت از سرمایه اجتماعی عظیم علما و روحانیون حوزه علمیه خراسان دارد، گفت: اگر امروز دنبال گسترش و توسعه وقف هستید، باید به فکر تعاملات حوزه و روحانیت باشید و بدانید یکی از آثار و برکات تعاملات نیز همین گسترش فرهنگ توسعه وقف است.
رئیس سازمان فرهنگی آستان قدس با بیان این که رشد موقوفات حوزه روند تصاعدی را دارد، ابراز کرد: میدان و فرصتی که در اختیار ما قرار دارد، صدها برابر آنچه است که امروز استفاده می شود و ابتکارات روحانیت نیز قابل توجه است.
شایان ذکر است؛ در پایان این نشست در حاشیه نمایشگاه دستاوردهای تحولی حوزه علمیه خراسان از آقای زاهدپیشه، واقف مدرسه علمیه امام خمینی(ره) مشهد مقدس که امروز ۱۷۱ طلبه در آن به تحصیل می پردازند، تجلیل شد.
